Po 35 latach od premiery pierwszego modelu Łosia w skali 1/72 w tym roku do naszych rąk trafią dwie różne rodziny modeli wydane przez firmy Fly oraz IBG Models. Wypraski przedprodukcyjne Łosia IBG pokazywaliśmy niedawno, porównując zmiany w stosunku do wyprasek testowych. Dziś czas na sprawdzenie, co do pudełek zapakowała firma Fly.

W stosunku do recenzowanego wczoraj zestawu Łoś A (#72040) zmieniono instrukcję, kalkomanie oraz ramkę z kadłubem i usterzeniem. Dlatego omówimy tylko zmienione elementy, opis pozostałych zostawiając bez zmian tam, gdzie nic się nie zmieniło.

Cykl recenzji modeli Łosia z firmy Fly

• PZL.37 Łoś A (Fly #72040)
• PZL.37 Łoś A bis (Fly #72041)
• PZL.37 Łoś B (Fly #72042)

Metryczka

• Pełna nazwa zestawu: PZL.37A bis — Łoś A bis. Polish Twin-engined medium bomber
• Producent: Fly
• Numer katalogowy: 72041
• Rodzaj: short-run, wtryskowy
• Pudełko: miękki karton, otwierane z boku
• Elementy: 158 części plastikowych, 11 części przezroczystych, 18 części z ciemnoszarej żywicy

Instrukcja

Dane Łosia podawane za Wikipedią są… no cóż, zdumiewające. Mamy rozdział o Łosiu w III tomie “Polskich Konstrukcji Lotniczych”, mamy też obszerną monografię wydaną przez AJ-Press. Oba te źródła są niezbędne do zaprojektowania modelu i w obu można znaleźć znacznie więcej danych i są one bardziej rzetelne, niż w Wikipedii.

Pomijając powoływanie się na Wikipedię instrukcję wydano na wysokim poziomie — wydrukowana jest w pełnym w kolorze i na papierze kredowym. Farby według Humbrola oraz AK Interactive.

W instrukcji pokazano indeks części (więcej o tym w dalszej części recenzji), kolejne etapy składania wraz z malowaniem elementów wnętrza oraz schematy malowania.

Schematy malowania

• PZL.37A bis 72.14, 212. Eskadra Bombowa
• PZL.37A bis 72.14 SP-BNL, Belgrad Air Show, czerwiec 1938
• PZL.37A bis 72.108, podczas testów radionamiernika w ITL, 1939
• PZL.37A bis (ex-72.42), “220”, Grupul Bombardament ARR, Rumunia 1941

Trzeci schemat malowania jest pomyłką, numer 72.108 jest zbyt wysoki jak na wersję A bis, które oznaczone były numerami od 72.15 do 72.78. Blok numerów od 72.100 do 72.149 przypisano do 50 seryjnych Łosi B I.

Kalkomanie

Arkusz kalkomanii został wydrukowany czysto, bez przesunięć, z dobrym nasyceniem kolorów i z lakierem błyszczącym.

Zawartość pudełka

Firma Fly nie nazwała ramek, w instrukcji mamy jedynie podział według numerów części. Poniżej zestawienie numerów części wraz z krótkim opisem zawartości ramki oraz naszą nazwą roboczą:

• 001-007 — Ramka A — kadłub i usterzenie
• 008-018 — Ramka B — skrzydła i podłoga przejścia między kabiną pilota i stanowiskami strzelców
• 019-029 — Ramka C — oszklenie
• 030-038 — Ramka D — elementy żywiczne (silniki, komory bombowe, detale wnętrza)
• 039-074 — Ramka E — pozostałe detale

Elementy 034 i 035 występują dwukrotnie — na ramce E oraz w żywicy, co może wprowadzić lekkie zamieszanie.

Ramka A

Na ramce znajdziemy 12 elementów kadłuba i podwójnego usterzenia, wprowadzonego w Łosiach A bis.

Podobnie jak w przypadku kadłuba do wersji A, także i tu na krawędziach elementów widać mniejsze bądź większe nadlewki. Również nie wszystkie linie podziału są ciągłe i równe, modelarze chcący zapuszczać je różnymi płukankami będą musieli je wcześniej wyrównać i sprawdzić ich ciągłość.

W tym zestawie nie ma żadnego malowania z dorobionym okienkiem przy stanowisku dolnego strzelca, ale na wypraskach okienko zostało ono zaznaczone.

Nadlewki widać również na powierzchniach sterowych i trzeba się przygotować na pracę z oczyszczaniem wszystkich detali.

Ślady widoczne na zdjęciach to nie efekt rozpoczęcia prac przy modelu. Coś z tym usterzeniem nie wyszło i będzie tutaj trochę poprawiania. Pamiętać też należy o usunięciu wypychaczy, bo nie damy rady skleić ze sobą połówek usterzenia.

Nie da się ukryć, że linie podziału na usterzeniu pozostawiają wiele do życzenia i są gorsze niż te w Łosiu A.

We wnętrzu kadłuba oddano jego strukturę, ale jedynie w rejonie dziobu oraz stanowisk strzeleckich, nie ma jej na pełnej długości kadłuba między pilotem i strzelcami.

Również w tym przypadku w kilku miejscach wnętrza wypychacze są bardzo zauważalne i miejsce po nich trzeba będzie wyrównać.

Ramka B

Na ramce znajdziemy 16 elementów, przede wszystkim skrzydła.

Wykończenie skrzydeł nie jest idealne, potrzebne będzie czyszczenie nadlewek, poprawianie linii, szpachlowanie niedociągnięć i szlifowanie powierzchni.

Chodnik na skrzydle składa się tylko z poprzeczek, zabrakło faktury powierzchni.

Również wykończenie drzwi komory bombowej i tym podobnych elementów pozostawia sporo do życzenia. O ile wielu tych mankamentów nie będzie widać przy budowie modelu z otwartymi komorami bombowymi, to przy ich zamknięciu potrzebne będą prace wykończeniowe.

W przypadku powierzchni sterowych jest dużo lepiej, wystarczy opracowanie nadlewek.

Linie podziału nie są równe i miejscami są przerywane. Czyli czeka nas ich poprawianie, a czasem także szpachlowanie i rycie od nowa.

Chłodnice wymagać będą sporego nakładu pracy — w przypadku wersji A bis, podobnie jak w wersji A, należy jedną z jej części spiłować. Druga powinna zostać wyrównana i linie między żeberkami powinny zostać pogłębione.

I w zasadzie kolejny raz można powtórzyć wszystkie uwagi o wykończeniu, liniach podziału, nadlewkach.

Ramka C

Na ramce znajdziemy 11 elementów przezroczystych składających się na oszklenie i oświetlenie samolotu. Ramka zapakowana jest w osobną torebkę strunową.

Niestety, oszklenie jest jednym ze słabych punktów tego zestawu. Oczywiście można szkło przeszlifować bardzo drobnym papierem ściernym, wypolerować gąbką ścierną z dodatkiem pasty polerskiej, a po wszystkim zanurzyć w płynie Future. Nie wiadomo jednak, jak tworzywo zniesie te zabiegi, a przede wszystkim jak bardzo poprawią one wszystkie zniekształcenia obrazu.

Ramka D

Na ramce znajdziemy 18 elementów z ciemnoszarej żywicy. Ramka zapakowana jest w osobną torebkę strunową.

Warto zwracać uwagę, czy jakieś drobne elementy nie odłamały się od kostki wlewowej. Przy wyciąganiu części z torebki bardzo łatwo przeoczyć luźny element, a potwór dywanowy nie śpi i z przyjemnością go nam zabierze.

Silniki odlane czysto, ale przed złożeniem ciężko cokolwiek powiedzieć o wyglądzie ostatecznym. Z całą pewnością nie będzie to jednak standard rosyjskiej firmy Vector (#72001) czy czeskiej Radial Engines & Wheels (#72002). Innymi słowy jeśli ktoś planuje pokazanie odsłoniętego silnika, będzie musiał część z zestawu przerobić lub zastąpić ją elementami żywicznymi.

Skrzydłowe komory bombowe odlane zostały bardzo ładnie i to jest kawał naprawdę dobrej roboty projektanta i odlewnika, wymagający niewielkiego jedynie czyszczenia. Niestety, klocek wlewowy jest tak gruby, że osoby początkujące z obróbką żywicy mogą mieć problem z odcięciem tego elementu bez uszkodzeń. To tylko pierwsza część złych wiadomości, drugą będzie konieczność dopasowania tego elementu do wnętrza skrzydła tak, żeby komory znajdowały się nad otworami oraz żeby dało się złączyć połówki skrzydeł. O ile dopasowanie komór do wycięć w plastiku nie powinno być problemem, o tyle spasowanie z górną połówką płata będzie wyzwaniem nawet dla stosunkowo doświadczonych modelarzy.

Kadłubowa komora bombowa również odlana jest przepięknie i grzechem będzie wieszanie bomby. W jej przypadku zarówno oddzielenie od klocka wlewowego, jak też zamontowanie w kadłubie powinno być dużo łatwiejsze. Problemy za to pojawią się przy malowaniu jej detali, bo sam element jest bardzo wąski i trzeba pewnego doświadczenia w malowaniu w tak niewielkich przestrzeniach.

Ramka E

Na ramce znajdziemy 130 drobniejszych części — osłony silników, elementy wnętrza, pokrywy komór bombowych, uzbrojenie, podwozie, śmigła etc.

Osłony silników składane są z trzech części, całość zespołu napędowego z siedmiu.

W zestawie dostajemy dwie pary kołpaków śmigieł, ale nie ma żadnego wyjaśnienia czy czymś się różnią i kiedy powinny być montowane.

Producent proponuje nam dwie wersje goleni podwozia, koła różnią się również felgą — z jednej strony jest osłonięta pokrywą.

Uzbrojenie strzeleckie… no cóż, jak to w skali 1/72, trzeba będzie zaczekać na firmę Master, żeby wydała prawidłowe lufy do karabinów maszynowych Vickers F i Szczeniak. Magazynki bębnowe do obu typów karabinów maszynowych, niestety zaznaczone są tym samym numerem części i modelarz musi wklejać je według własnego uznania.

W zestawie otrzymujemy dwa typy bomb 100 kg — PuW i Ż-31, łącznie 12 sztuk.

Tablica przyrządów, wolant i stanowisko bombardiera.

Ramka z detalami również nie jest wolna od nadlewek, walka z nimi w przypadku mniejszych elementów będzie dość pracochłonna.

Podsumowanie

Zestaw to typowy short-run ze standardowymi przypadłościami towarzyszącymi większości modeli wyprodukowanych w tej technologii. Oznacza to, że początkujący modelarze powinni poważnie zastanowić się nad zakupem oraz nad swoimi umiejętnościami, zwłaszcza jeśli chodzi o cięcie i obróbkę żywicy, a także dopasowywanie jej do części plastikowych. Jest to szczególnie istotne przy planach budowy modelu z otwartymi komorami bombowymi, o czym pisaliśmy wcześniej.

Z całą pewnością nie powinien to być jeden z pierwszych zestawów w karierze, bo może skończyć się zniechęceniem do hobby, a nie o to przecież chodzi.

Natomiast osoby, które mają odpowiednie umiejętności, nie powinny mieć większych problemów z budową, niezbędnymi modyfikacjami zestawu oraz szpachlowaniem i wygładzaniem powierzchni we wszystkich wskazanych wyżej miejscach. Uprzedzamy jednak lojalnie, że będzie tej pracy sporo.